Mild nog waren de eerste zonnestralen die op ons neerdaalden, dat was aangenaam slenteren. Ik genoot van de stilte, al wist ik dat die niet heel lang in de lucht zou hangen, van Anita’s gezicht was namelijk te lezen dat er woorden op haar tong brandden. Weldra zou ze met de deur in huis vallen. Niks geen aanloop van hoe gaat het of schone praatjes, meteen de koe bij de hoorns. Even later moest ik grinniken om mijn gelijk.

‘Die reacties op dat blog, doet hoop leven?’ begon ze.

Ik knikte.

‘Ze zijn totaal verschillend, de ene lezer is verguld met jouw woorden, de ander vindt het stuk verwarrend.’

‘Ik weet het. Vandaar deze uitnodiging. Én omdat ik het digitale lockdowncontact moe was, ik wilde je wel weer een keer in levenden lijve zien. Ik heb ons samenwerken gemist.’

‘Ik snap die verwarring bij de lezers wel,’ vervolgde ze. ‘Jij maakt van hopen een werkwoord in letterlijke zin, zonder actie of plan geen resultaat.’

‘Dat klinkt wel heel zake…’

‘Maar als ik op mijn leven terugkijk, kom ik tot een andere conclusie. Ik heb toch vooral passief gehoopt, besef ik nu.’

Ze heeft achterafgedachten gehad, dacht ik, bij het opmaken van de laatste beschouwing immers, had ze met geen woord over passief hopen gerept. ‘In welke zin?’ wilde ik weten.

‘Nou kijk, ik heb best wel ’s gehoopt op verandering, zeker in situaties waar ik niet zo een-twee-drie kon uitstappen, maar vervolgens bleef ik hangen in dat verlangen. Snap je? Ik had helemaal niet zo’n handige leidraad.’

‘Ah! Je liet omstandigheden bepalen?’

‘Als je geen invloed kunt uitoefenen op wat er gebeurt, kun je hoop koesteren totdat je een ons weegt D. Dat biedt lang niet altijd houvast.’

‘Soms moet je de factor tijd de tijd gunnen om z’n werk te laten doen.’

Ze petste me op de schouder en bleef staan. ‘Je weet niet eens waar ik over praat, trek je al een conclusie. Kun je een keer niet insinueren dat ik het allemaal verkeerd gedaan heb?’

‘Komt dat zo over? Excuseer. Zullen we even gaan zitten?’

‘Nee. Ik hoef niet te zitten!’

Daarna liep ze meteen weer door, zette snelle stappen. Ik moest zelfs aanzetten om haar bij te houden. Even later kwamen we bij een bankje. Ze plofte neer, sloeg de benen over elkaar en knikgebaarde dat ik naast haar plaats moest nemen. Dat deed ik als was het vanzelfsprekend.

‘Ik had gehoopt een ochtendje gezellig te kunnen samenwerken, Anita.’

‘En ik had gehoopt op een gelijkwaardige discussie. Maar jij moet me zonodig weer de les lezen.’

‘Ik lees jou niet de les.’

‘Wel.’

‘Niet.’

‘Nou.’ Ze vouwde haar armen in elkaar en keek de andere kant op.

Ietsje verderop zag ik een eekhoorn dribbelen. Hij flitste tussen de grafstenen door richting de grote sequoiadendron gigantum. Gelukkig had de boom de storm die hier een aantal maanden geleden woedde overleefd. Veel bomen waren door rukwinden bij kruin en wortel gegrepen en uit de grond gerukt, sommige boomstammen waren bovenop gedenkstenen terechtgekomen. Men had de begraafplaats een paar dagen moeten sluiten om alles op te ruimen.
Snel klom de eekhoorn langs de roodbruine stam omhoog richting kruin, waarna hij zich onherroepelijk bedacht en weer naar beneden sprong. Even later rende hij uit mijn zicht.

‘Je doet het allemaal zo makkelijk voorkomen D, alsof focus je altijd brengt naar de plek waar je jezelf heenwenst. Ik moet je bij nader inzien toch tegenspreken. Hoop je maar ’s uit een angstige situatie die door anderen gecontroleerd wordt.’

‘Toegegeven, dat is lastig. Maar je kiest zelf hoe je omgaat met omstandigheden, toch?’

‘Nee. Soms kan dat niet. Soms is er geen keuze en moet je gewoon ergens doorheen.’

‘Ik begrijp waar je op doelt. Hoop wordt vaak geboren in een miserabele situatie,’ schreef ook een van de lezers.’

‘Ja. En daar ben ik het mee eens. Dan doet hoop naar beter verlangen, maar als de situatie bepaald wordt door gebeurtenissen of derden die macht uitoefenen, heb je daar geen invloed op en moet je nog maar afwachten of het allemaal goed komt. Kijk naar India en Suriname, landen waar de zorg te wensen overlaat, al wat mensen daar kunnen hopen is dat ze overleven; kijk naar de vluchtelingen in kampen of naar al die mensen die voor hun mening niet durven uitkomen omdat marteling hen boven het hoofd hangt, of erger. Hoezo leidraad?’

‘Dat is waar, er zijn helaas omstandigheden die mijn beweringen over bewust hopen in stappen richting verandering of verwezenlijken van doelen overstijgen.’

‘Dat wou ik maar zeggen.’

‘Maar ik richt me tot de lezers in de contreien waar mijn verhalen uitgedeeld worden, zo heb ik ook geschreven in mijn laatste relaas.’

Haar ogen rolden naar de hemel. ‘Dat weet ik heus wel. Maar moeten we dan niet stilstaan bij wat er in de wereld gebeurt? Is het niet ontzettend egoïstisch om dromen waar te maken en maar bezig te zijn met onze hoop en wensen terwijl elders allemaal mensen in nood verkeren?’

‘Het is goed om daar gedachten aan te wijden. en mocht je kunnen bijdragen aan bewustwording, laat dat dan zeker niet achterwege. Edoch, het is ook realistisch om te stellen dat mensen nou eenmaal bezig zijn met de invulling van hun eigen leven. Dat mag toch? Als je niemand kwaad doet en een ander geeft wat je te geven hebt?’

Ze knikte instemmend. Even later kroop er voorzichtig een oud aapje uit haar mouw. Ze vertelde dat ze zelf ook in benauwde situaties verkeerd had. Het waren perioden waarin ze dagelijks hoopte op verandering, toch werd ze destijds niet gedreven door die hoop. Ze hield zich sterk en richtte zich voortdurend op hetgeen er om haar heen gebeurde, opdat ze kon anticiperen teneinde de schade te beperken. ‘Ik kan me niet herinneren,’ zei ze, ‘dat ik me er ooit bewust uitgehoopt heb, om het zo maar te zeggen. Dat heb ik dus niet goed gedaan.’

‘Je hebt gehandeld naar eigen weten. Nu je beter weet, kun je anders handelen.’

‘Zeg ‘s,’ zei ze, ‘hopen, wensen of dromen, wat is het verschil eigenlijk?’

‘Hangt af van de betekenis die de individuele mens eraan geeft, althans, zo blijkt uit de reacties op het vorige bericht. Zelf vraag ik me af of wensen wel realistisch zijn. Zie, na het uitblazen van een verjaardagskaars wordt er door iedereen hartelijk gelachen om het ritueel, eenmaal een wens het universum toegefluisterd, houdt men er meer rekening mee dat het gewenste niet uitkomt dan wel.’

‘Ha ha! Dat leer je als kind zijnde al. Je wil niet weten hoe vaak ik mijn wonderlamp heb staan poetsen. Maar ja, als er geen geest uit het lampje wil kruipen…’

‘Dromen worden gecreëerd in een verbeeldingswereld, vaak gebaseerd op een ideaal. Het is heerlijk om te dromen en fantasieën te hebben, soms komen ze zelfs uit. Maar geef toe, amper gedroomd plaagt het ongeloof al weer in het achterhoofd.’

‘Tenzij je een droom echt najaagt.’

‘Maar dan ga je over tot actie en hoop je heel sterk dat die droom gaat uitkomen. Precies daar zit voor mij het onderscheid. Actief hopen is gebaseerd op geloven. Hoop geeft kracht en zet aan om stappen voorwaarts te maken. Je verwacht een uitkomst en gelooft in dat resultaat. Na tegenslag volgt weliswaar teleurstelling, maar wie de hoop niet opgeeft weet, twee stappen vooruit, een stap achteruit. Hoop zoekt een ander pad om de reis alsnog te voltooien. Hoop is gebaseerd op vertrouwen en op diep geloof dat de mogelijkheid om te geraken waar je wil zijn echt bestaat, dat is de drijfveer.’

‘Dus dromen is een passieve bezigheid, zeg jij, en hopen een actieve.’

‘Laat ik niet te stellig zijn in dezen, het is hoe hoop zich aan mij bewezen heeft.’

‘Ik zie anders door de wensen en dromen de hoop niet meer gloren hoor. Volgens mij ben ik meer een droomwensert dan een hoper.’

‘Ik ken jou als iemand met een heel sterk verlangen om te schrijven. En hoe moeizaam het proces soms ook verloopt, je pakt telkens weer de pen op.’

‘Een verlangen zonder leidraad D! Ik heb geen leidraad, althans niet een waar ik dagelijks bewust hoopvol langsloop.’

‘Zonde. Geen leidraad, geen focus.’

‘Ja. En nu?

Wel verduveld, tegen wie zat ik hier eigenlijk te praten? We zaten hier toch niet te discussiëren over hoop om vervolgens de cirkel weer passief te sluiten?

‘Nou?’

‘Wellicht is het een optie om uit te zoeken waar die passiviteit vandaan komt? Je gedichtenspinsels richting afleiding niet langer te volgen? En misschien moet je een keer stoppen met anticiperen op gebeurtenissen in de buitenwereld die je niet onder controle hebt. Die strategie is niet meer nodig.’

‘Ik bepaal zelf wel of dat nodig is of niet.’

Net een tikje teveel richting verleden. Onmiddellijk maakte ze aanstalten om te vertrekken.

‘Blijf alsjeblieft, we hebben dit verhaal nog af te ronden.

‘Ik zou zeggen, hoop maar op een open einde.’

‘Maar ik heb hier zo naar uitgekeken. Ik hoopte stiekem een leidraad te kunnen uitzetten voor het grote verhaal waar we aan bezig zijn. We moeten toch een keer weer aan de slag.’

Ze stond op en tikte me de elleboog. ‘Soms moet je de factor tijd de tijd gunnen om z’n werk te laten doen, D. Ik wens je nog een hoopvolle zondag toe!’